Giá trần là gì? Cách tính mức giá trần như thế nào? Thông số của giá trần có ý nghĩa ra sao? Hãy cùng VPBANKSME tìm hiểu thông tin chi tiết trong nội dung bài viết dưới đây.
I. Giá trần chứng khoán là gì?
Trong thị trường chứng khoán, giá trần được hiểu là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư nên bán cổ phiếu đang nắm giữ. Mức giá này có thể do nhà đầu tư tự định để bán nếu giá chứng khoán giảm đến mức này. Nói cách khác, đây là một chiến lược để hạn mức lỗ tốt nhất.
Mỗi mức giá chứng khoán sẽ được quy định bằng một màu sắc khác nhau trên bảng giá để giúp các nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với giá trần chứng khoán, theo quy định của sàn giao dịch HOSE và HNX thì giá trần sẽ được niêm yết bằng màu tím.
Mục tiêu của chính phủ khi đặt ra mức giá trần là để kiểm soát giá nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Ở mỗi thị trường, mức giá trần sẽ có sự khác nhau về ý nghĩa.
1. Trong kinh tế vĩ mô
Trong kinh tế vĩ mô, khi giá trên thị trường được coi là lên mức quá cao thì chính phủ sẽ đặt ra một mức giá trần thấp hơn để người tiêu dùng sẽ được mua hàng hóa với mức giá thấp. Điều này có ý nghĩa rất to lớn đối với những người có thu nhập hạn chế bởi họ có thể mua được những hàng hóa quan trọng. Chính sách này sẽ thường được áp dụng tại thị trường nhà ở, thị trường vốn…
Nếu như chính phủ không có sự can thiệp, thị trường ở trạng thái cân bằng tại điểm E, giá P*, sản lượng Q*. Khi P* được coi là quá cao thì chính phủ sẽ đặt giá trần là P1 với điều kiện P1 thấp hơn P*. Với mức giá trần P1 thì lượng cung sẽ giảm xuống QS1 còn lượng cầu sẽ tăng lên QD1
2. Trong thị trường tự do
Trạng thái dư cầu chỉ là tạm thời trên thị trường tự do vì nó tạo ra áp lực tăng giá. Điều này dẫn đến lượng cầu dư thừa dần bị loại bỏ và thị trường sẽ di chuyển đến điểm cân bằng.
Tuy nhiên ở đây quy định của chính phủ về giá trần làm giá không thể tăng vượt quá P1 và khiến thị trường không thể trở lại trạng thái cân bằng. Hậu quả là nhiều người tiêu dùng không thể mua được hàng hóa mình cần hoặc việc mua hàng mất nhiều thời gian hơn đồng thời thị trường ngầm có cơ hội nảy sinh do hàng hóa khan hiếm… Tất cả hậu quả này sẽ gây tổn hại đến lợi ích của người tiêu dùng và không như kỳ vọng ban đầu của nhà nước.
II. Quy định về giá trần trong thị trường chứng khoán
Mỗi mức giá trên bảng giá chứng khoán tại các sàn giao dịch sẽ được quy định bằng một màu sắc khác để giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với chứng khoán giá trần, trên sàn giao dịch của HOSE và HNX, giá trần sẽ được niêm yết bằng màu tím. Còn tại một số công ty chứng khoán, giá trần sẽ được nhà đầu tư nhận biết và đọc bằng các ký hiệu CE (celling).
Trong chứng khoán, khi giá tham chiếu nhân với biên độ dao động sẽ ra số lẻ thì giá trần được áp dụng theo quy tắc làm tròn để giải quyết vấn đề này. Các quy định như thế này sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt cũng như tìm hiểu sâu hơn về chứng khoán đó.
>>>Xem thêm: Tìm hiểu: Chỉ số chứng khoán trên sàn HSX tên là gì?
III. Phân biệt giá trần và giá sàn trong thị trường chứng khoán
Về bản chất, giá trần là mức giá cao nhất nhà giao dịch có thể mua còn giá sàn sẽ ngược lại, là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán trong ngày.
Về màu sắc, chỉ bằng màu sắc bạn đã có thể xác định ngay được giá cao nhất và thấp nhất của chứng khoán đang quan tâm. Đây là cách dễ nhất để phân biệt giá sàn và giá trần. Tại sàn giao dịch HOSE và HNX:
- Giá trần được quy định bằng màu tím
- Giá sàn được quy định bằng màu xanh lam
Một số công ty chứng khoán quy định sự tăng giảm cổ phiếu dựa trên màu sắc xanh hoặc đỏ. Cổ phiếu giá càng tăng thì màu xanh sẽ càng đậm, cổ phiếu giá càng giảm thì sẽ màu đỏ sẽ càng đậm và ngược lại.
Về ký hiệu, giá trần sẽ được thêm ký hiệu CE còn giá sàn sẽ được thêm ký hiệu FL.
IV. Công thức tính mức giá trần chính xác nhất
Giá trần của chứng khoán sẽ được tính dựa vào giá tham chiếu và biên độ dao động của các sở giao dịch, công thức tính cụ thể như sau:
Giá trần = Giá tham chiếu x (1 + Biên độ giao động)
V. Giá tham chiếu
Giá tham chiếu là giá đóng cửa, tức là giá thực hiện của lần khớp lệnh cuối cùng trong ngày giao dịch trước đó. Tại mỗi sở giao dịch, cách tính giá tham chiếu sẽ khác nhau. Ví dụ:
- Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM: giá tham chiếu của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ giao dịch được xác định là giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất liền kề trước đó, trừ một số trường hợp đặc biệt.
- Sàn HNX: giá tham chiếu là giá đóng cửa của ngày giao dịch trước đó, trừ một số trường hợp đặc biệt.
- Sàn giao dịch UPCOM: Giá tham chiếu được tính bằng giá bình quân của giá giao dịch được thực hiện dựa trên phương thức khớp lệnh liên tục của nhiều ngày giao dịch gần nhất trước đó, trừ một số trường hợp đặc biệt.
Mỗi sàn sẽ có cách tính khác nhau nên bạn đang đầu tư ở sàn nào thì tham khảo giá của sàn đó để tránh tình trạng xác định kết quả không chính xác.
VI. Biên độ dao động
Biên độ dao động là thuật ngữ chỉ phần trăm giá cổ phiếu có thể sẽ tăng hoặc giảm trong một phiên giao dịch. Đây là thông số quan trọng để tính giá trần và giá sàn của phiên giao dịch.
Bạn có thể tìm hiểu ví dụ sau để hiểu rõ hơn về cách tính giá trần của chứng khoán:
-
- Trên sàn HOSE, cổ phiếu BVH có giá tham chiếu 79,0 (79.000 đồng / cổ phiếu) và biên độ giao dịch là 7%.
- Áp dụng công thức: Giá trần = Giá tham chiếu x (1 + Biên độ giao động)
- Giá trần = 79,0 * (1 + 7%) = 84,53 (84,530 đồng / cổ phiếu). Như vậy, nhà đầu tư có thể giao dịch lớn hơn mức giá 84,530 đồng/cổ phiếu.
Lưu ý: Trên sàn HOSE (quy định tỷ lệ ký quỹ là 7%), giá trần của chứng khoán trong bảng giá sẽ có những điều chỉnh đối với một số trường hợp đặc biệt như sau:
– Trường hợp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng và chứng chỉ quỹ ETF có giá trần vẫn bằng giá tham chiếu khi điều chỉnh biên độ dao động + 7% thì được điều chỉnh:
Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu dự kiến + một đơn vị báo giá
– Trường hợp giá trần của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng hay chứng chỉ quỹ ETF sau khi điều chỉnh theo cách trên bằng 0 (0) thì điều chỉnh bằng công thức:
Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn giá niêm yết
Qua bài viết trên, VPBANKSME đã tổng hợp các thông tin liên quan đến giá trần trong thị trường chứng khoán. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với bạn trong việc tìm hiểu giá trần cũng như cách tính giá trần để đưa ra quyết định đầu tư chính xác.
Xem thêm:
